مطابق ماده 23 قانون وکالت، در صورتی که موکل محکوم له واقع شد، حق الوکاله قانونی وکیل معاضدتی از محل محکوم به پرداخت می شود. چنانچه موکل محکوم له واقع نشد، مسئولیتی برای پرداخت حق الوکاله به وکیل معاضدتی ندارد.

در چنین مواردی به استناد ماده 10 قانون تشکیل صندوق حمایت وکلای دادگستری هر ساله مبلغی در بودجه عمومی کشور برای پرداخت حق الوکاله وکلای معاضدتی پیش بینی می شود.

در این خصوص باید توجه داشت که وکیل در موارد اخذ پرونده وکالت معاضدتی مطابق با ماده 113 قانون مالیات های مستقیم از ابطال و الصاق تمبرهای مالیاتی معاف است.

از جمله مهمترین موجبات استحقاق یک شخص به وکالت معاضدتی، صدور حکم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی در مورد وی می باشد. شخصی که اعسار او در دادگاه به اثبات رسد از پرداخت هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل معاضدتی به صورت موقت معاف است.

در صورتی که به دلیل محکوم له واقع شدن یا هر دلیل دیگری موکل اموالی به دست بیاورد که او را از حالت اعسار خارج کند، باید حق الوکاله وکیل معاضدتی و سایر هزینه های دادرسی را از محل اموال مزبور پرداخت نماید.

در حالت کلی

اگر حکم به نفع موکل صادر شود از محل جبران خسارت یا پرداخت طلب و بدهی حق الوکاله پرداخت می گردد.

اگر موکل محکوم گردید، کانون وکلا حق الوکاله را می پردازد.